Sự xuất hiện của Mauricio Pochettino tại Paris Saint-Germain vào tháng 1 năm 2021 mang theo nhiều kỳ vọng về một cuộc cách mạng chiến thuật, hứa hẹn xây dựng một lối chơi giàu năng lượng, pressing tầm cao và có bản sắc rõ ràng hơn. Tuy nhiên, hành trình của chiến lược gia người Argentina tại sân Parc des Princes là một câu chuyện phức tạp về sự thích ứng, những điều chỉnh liên tục và thách thức trong việc dung hòa triết lý cá nhân với dàn sao thượng hạng.
Giai đoạn đầu, Pochettino cố gắng áp đặt dấu ấn quen thuộc của mình: một hệ thống pressing cường độ cao ngay trên phần sân đối phương, dựa trên nền tảng thể lực sung mãn và khả năng chuyển đổi trạng thái nhanh chóng. Sơ đồ ưa thích ban đầu thường là 4-2-3-1 hoặc biến thể 4-3-3, đòi hỏi các cầu thủ tuyến trên phải tích cực gây áp lực, buộc đối thủ mắc sai lầm và đoạt bóng ở những vị trí nguy hiểm. Mục tiêu là tạo ra một lối chơi trực diện, tốc độ và giàu sức sống, khác biệt so với sự kiểm soát bóng có phần chậm rãi dưới thời người tiền nhiệm Thomas Tuchel.
Sơ đồ chiến thuật minh họa lối chơi pressing tầm cao của Paris Saint-Germain dưới thời HLV Mauricio Pochettino giai đoạn đầu.
Tuy nhiên, việc triển khai triết lý này gặp phải những trở ngại đáng kể, đặc biệt là sau sự xuất hiện của Lionel Messi vào mùa hè 2021, hình thành nên bộ ba tấn công siêu hạng Messi-Neymar-Mbappé (MNM). Việc yêu cầu cả ba siêu sao này cùng lúc tham gia vào hệ thống pressing đồng bộ và cường độ cao là một thách thức lớn. Điều này buộc Pochettino phải có những điều chỉnh quan trọng trong cách tiếp cận trận đấu.
Thay vì duy trì một khối pressing cao liên tục, PSG dưới thời Pochettino dần chuyển sang một hệ thống phòng ngự linh hoạt hơn. Đội bóng thường áp dụng khối phòng ngự tầm trung (mid-block), ưu tiên giữ cự ly đội hình và bịt kín các khoảng trống ở khu vực giữa sân. Nhiệm vụ pressing chủ yếu được giao cho các tiền vệ và hậu vệ cánh, trong khi bộ ba MNM được giải phóng khỏi nhiệm vụ phòng ngự quá nặng nề, tập trung vào việc tạo đột biến khi đội nhà có bóng. Sự thay đổi này nhằm tìm kiếm sự cân bằng giữa khả năng phòng ngự và sức mạnh tấn công hủy diệt của các ngôi sao.
Huấn luyện viên Mauricio Pochettino trao đổi chiến thuật với bộ ba tấn công Messi, Neymar, Mbappé của Paris Saint-Germain trên sân.
Sự linh hoạt về mặt sơ đồ chiến thuật cũng là một điểm đáng chú ý. Pochettino không còn cứng nhắc với một hệ thống duy nhất. Tùy thuộc vào đối thủ và tình hình nhân sự, PSG có thể vận hành với sơ đồ 4-3-3, 4-2-3-1, hay thậm chí đôi lúc thử nghiệm với hàng thủ 3 người (3-4-3 hoặc 3-5-2) để tăng cường khả năng kiểm soát khu trung tuyến hoặc tối ưu hóa vai trò tấn công của các hậu vệ biên như Achraf Hakimi.
Vai trò của hàng tiền vệ trở nên cực kỳ quan trọng trong việc duy trì sự cân bằng này. Marco Verratti, với khả năng thoát pressing, điều tiết nhịp độ và chuyền bóng thượng thừa, là hạt nhân không thể thay thế. Bên cạnh anh, những tiền vệ giàu sức chiến đấu như Idrissa Gueye, Danilo Pereira hay Ander Herrera có nhiệm vụ càn quét, thu hồi bóng và tạo thành tấm lá chắn cho hàng phòng ngự, bù đắp cho việc bộ ba tấn công ít tham gia phòng ngự. Sự lựa chọn nhân sự ở hàng tiền vệ thường phản ánh ý đồ chiến thuật của Pochettino cho từng trận đấu cụ thể: ưu tiên kiểm soát hay tăng cường khả năng tranh chấp.
Tiền vệ Marco Verratti của Paris Saint-Germain kiểm soát bóng và điều phối lối chơi, thể hiện vai trò trung tâm trong hệ thống chiến thuật của Pochettino.
Trong tấn công, dù sở hữu những cá nhân kiệt xuất, Pochettino vẫn cố gắng xây dựng những mảng miếng phối hợp có tổ chức hơn. Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng phần lớn các bàn thắng và cơ hội nguy hiểm của PSG vẫn đến từ những khoảnh khắc lóe sáng cá nhân của Mbappé, Messi hay Neymar. Việc kết hợp bộ ba này thành một cỗ máy tấn công vừa hiệu quả vừa có tính hệ thống cao là bài toán mà Pochettino chưa thể giải quyết triệt để. Đội bóng đôi khi tỏ ra rời rạc, thiếu sự kết nối giữa tuyến tiền vệ và hàng công.
Nhìn chung, giai đoạn của Mauricio Pochettino tại PSG là một quá trình liên tục điều chỉnh chiến thuật để phù hợp với một đội hình đặc biệt. Từ ý định ban đầu về một lối chơi pressing năng động, ông buộc phải thực dụng hơn, ưu tiên sự cân bằng và dựa nhiều vào khả năng tạo đột biến của các siêu sao. Dù đã giành được chức vô địch Ligue 1, nhưng việc không thể tạo ra một bản sắc chiến thuật rõ ràng và thất bại ở Champions League cho thấy những thách thức và sự thỏa hiệp mà Pochettino đã phải đối mặt trong việc áp đặt triết lý của mình tại thủ đô nước Pháp. Những thay đổi chiến thuật này phản ánh sự phức tạp trong việc quản lý một đội bóng đầy rẫy ngôi sao như Paris Saint-Germain.
