Kể từ khi được Quỹ Đầu tư Thể thao Qatar (QSI) tiếp quản vào năm 2011, Paris Saint-Germain (PSG) đã trải qua một hành trình lột xác ngoạn mục, không chỉ về mặt tài chính và danh tiếng mà còn cả về bản sắc chiến thuật trên sân cỏ. Sự đổ bộ của những ngôi sao hàng đầu thế giới cùng tham vọng chinh phục đỉnh cao châu Âu đòi hỏi đội bóng phải liên tục tìm kiếm và thích ứng với các triết lý bóng đá khác nhau dưới sự dẫn dắt của nhiều huấn luyện viên danh tiếng. Quá trình này đã tạo nên một bức tranh đa dạng về sự phát triển chiến thuật của đội chủ sân Parc des Princes.
Giai đoạn đầu dưới thời QSI được đánh dấu bởi Carlo Ancelotti. Vị chiến lược gia người Ý tập trung vào việc xây dựng nền móng vững chắc, ổn định phòng thay đồ với nhiều cá tính lớn và thiết lập một lối chơi hiệu quả dựa trên chất lượng vượt trội của các cá nhân, đặc biệt là Zlatan Ibrahimović. Ancelotti thường sử dụng sơ đồ 4-3-2-1 hoặc 4-4-2 kim cương, ưu tiên sự cân bằng giữa tấn công và phòng ngự, tạo tiền đề cho sự thống trị tại giải quốc nội.
Hình ảnh sơ đồ chiến thuật 4-3-3 hoặc 4-4-2 của Paris Saint-Germain dưới thời Carlo Ancelotti thể hiện sự cân bằng và vai trò của Ibrahimovic.
Người kế nhiệm Laurent Blanc tiếp tục duy trì sự thống trị ở Ligue 1 bằng một triết lý bóng đá kiểm soát. PSG dưới thời Blanc thường vận hành với sơ đồ 4-3-3, chú trọng việc cầm bóng, áp đặt thế trận và tạo ra nhiều cơ hội thông qua khả năng sáng tạo của hàng tiền vệ gồm những Marco Verratti, Thiago Motta và Blaise Matuidi. Tuy nhiên, dù thành công vang dội trong nước, lối chơi này đôi khi bị cho là thiếu đột biến và bản lĩnh ở những trận cầu đỉnh cao tại Champions League.
Unai Emery đến Paris với kỳ vọng mang lại sự nhiệt huyết và một cách tiếp cận chiến thuật năng động hơn. Ông thử nghiệm nhiều sơ đồ khác nhau, từ 4-3-3 đến 4-2-3-1, cố gắng áp dụng lối chơi pressing tầm cao và chuyển trạng thái nhanh. Dù có những khoảnh khắc ấn tượng, Emery gặp khó khăn trong việc quản lý các ngôi sao và không thể giúp PSG vượt qua được những rào cản tâm lý ở châu Âu, đỉnh điểm là thất bại khó tin trước Barcelona.
Thomas Tuchel được xem là một trong những huấn luyện viên có dấu ấn chiến thuật rõ nét nhất tại PSG. Nổi tiếng với sự linh hoạt và khả năng ứng biến, Tuchel thường xuyên thay đổi hệ thống chiến thuật (3-4-3, 4-3-3, 4-4-2) tùy thuộc vào đối thủ và tình hình nhân sự. Ông trao tự do cho các ngôi sao tấn công như Neymar và Kylian Mbappé nhưng cũng yêu cầu cao về mặt kỷ luật chiến thuật và cường độ di chuyển không bóng. Thành tích đưa PSG vào chung kết Champions League lần đầu tiên trong lịch sử là minh chứng cho tài năng của chiến lược gia người Đức.
Huấn luyện viên Thomas Tuchel đang thảo luận chiến thuật linh hoạt cùng các cầu thủ Paris Saint-Germain trên sân tập trước trận đấu quan trọng.
Mauricio Pochettino tiếp quản PSG với nhiệm vụ quản lý bộ ba siêu tấn công Neymar – Mbappé – Messi (MNM). Giai đoạn này chứng kiến sự phụ thuộc lớn vào khoảnh khắc tỏa sáng của các cá nhân. Chiến thuật của Pochettino thường là 4-3-3 hoặc 4-2-3-1, ưu tiên tấn công nhanh và tận dụng tốc độ của Mbappé. Tuy nhiên, đội bóng thường gặp vấn đề về cấu trúc, sự cân bằng giữa tấn công và phòng ngự, thiếu khả năng kiểm soát trận đấu một cách ổn định, đặc biệt là trước các đối thủ lớn.
Khoảnh khắc bộ ba tấn công Neymar, Mbappé, Messi của Paris Saint-Germain cùng nhau phối hợp trên sân, thể hiện sức mạnh tấn công thời Pochettino.
Christophe Galtier đến với mục tiêu xây dựng một tập thể kỷ luật và cân bằng hơn. Ban đầu, ông thử nghiệm sơ đồ 3-4-1-2 để tối ưu hóa vai trò của bộ ba MNM và tăng cường sự chắc chắn cho hàng thủ. Tuy nhiên, theo thời gian, Galtier dần quay trở lại với sơ đồ 4 hậu vệ quen thuộc. Dù vô địch Ligue 1, dấu ấn chiến thuật của Galtier không quá đậm nét và ông cũng không thể giúp PSG tiến sâu ở Champions League.
Hiện tại, dưới sự dẫn dắt của Luis Enrique, PSG đang hướng đến một cuộc cách mạng chiến thuật mới. Chiến lược gia người Tây Ban Nha kiên định với triết lý bóng đá kiểm soát bóng, định hướng vị trí (positional play) và pressing tầm cao quyết liệt, thường trong sơ đồ 4-3-3. Ông chú trọng xây dựng lối chơi tập thể, đề cao vai trò của cấu trúc đội hình và sự luân chuyển bóng nhuần nhuyễn. Luis Enrique cũng mạnh dạn trao cơ hội cho các cầu thủ trẻ và đang từng bước định hình một PSG mới, ít phụ thuộc vào các siêu sao cá nhân hơn và có bản sắc chiến thuật rõ ràng hơn.
Nhìn chung, sự phát triển chiến thuật của Paris Saint-Germain dưới thời các huấn luyện viên là một hành trình không ngừng nghỉ, phản ánh tham vọng chinh phục và những thách thức trong việc dung hòa giữa việc sở hữu các siêu sao hàng đầu với việc xây dựng một lối chơi tập thể hiệu quả và bền vững. Mỗi huấn luyện viên đều để lại dấu ấn riêng, góp phần tạo nên diện mạo chiến thuật đa dạng của đội bóng thủ đô nước Pháp qua từng giai đoạn. Hành trình này chắc chắn sẽ còn tiếp tục khi PSG vẫn nuôi tham vọng lớn trên bản đồ bóng đá thế giới.
