Real Madrid, một trong những câu lạc bộ vĩ đại nhất lịch sử bóng đá, đã trải qua nhiều giai đoạn thành công rực rỡ dưới sự dẫn dắt của các huấn luyện viên tài ba. Trong số đó, Zinedine Zidane và Carlo Ancelotti nổi bật lên như những kiến trúc sư trưởng mang về vô số danh hiệu, đặc biệt là tại đấu trường UEFA Champions League. Dù cả hai đều đạt được thành công vang dội, phong cách và triết lý chiến thuật của họ tại Santiago Bernabeu lại có những điểm khác biệt đáng chú ý, phản ánh sự thay đổi và thích ứng của đội bóng Hoàng gia Tây Ban Nha qua từng thời kỳ.
Giai đoạn đầu của Zinedine Zidane (2016-2018) được đánh dấu bằng sự thống trị tuyệt đối ở Champions League với ba chức vô địch liên tiếp. Triết lý của Zidane thời kỳ này tập trung vào việc tối ưu hóa sức mạnh của các ngôi sao đang ở đỉnh cao phong độ. Sơ đồ chiến thuật ưa thích của ông là 4-3-3, với bộ ba tiền vệ Casemiro – Kroos – Modric làm nền tảng cho sự kiểm soát tuyến giữa và cân bằng giữa tấn công và phòng ngự. Casemiro đóng vai trò mỏ neo, chuyên trách thu hồi bóng và bọc lót, trong khi Kroos và Modric điều tiết nhịp độ trận đấu, tung ra những đường chuyền sáng tạo. Trên hàng công, sự bùng nổ của Cristiano Ronaldo, Karim Benzema và Gareth Bale (BBC) là không thể ngăn cản. Zidane đặc biệt nhấn mạnh vào khả năng tạo đột biến từ hai biên với sự dâng cao của các hậu vệ cánh như Marcelo và Dani Carvajal, kết hợp với những quả tạt chính xác vào vòng cấm cho Ronaldo không chiến hoặc dứt điểm. Lối chơi của Real Madrid dưới thời Zidane giai đoạn này là sự kết hợp giữa kiểm soát bóng, tấn công biên và khoảnh khắc tỏa sáng của các cá nhân kiệt xuất.
Trong nhiệm kỳ thứ hai (2019-2021), sau sự ra đi của Ronaldo, Zidane buộc phải có những điều chỉnh. Ông trở nên thực dụng hơn, linh hoạt hơn trong việc thay đổi sơ đồ chiến thuật, đôi khi sử dụng 4-4-2 kim cương hoặc 4-2-3-1 để thích ứng với đối thủ và tình hình lực lượng. Vai trò của Karim Benzema trở nên trung tâm hơn bao giờ hết, không chỉ là một số 9 ảo mà còn là người dẫn dắt lối chơi, liên kết các tuyến. Real Madrid của Zidane giai đoạn này chú trọng hơn đến sự chắc chắn trong phòng ngự và khả năng kiểm soát trận đấu, dù sức tấn công không còn hủy diệt như trước. Ông cũng trao cơ hội nhiều hơn cho các cầu thủ trẻ và thực hiện chính sách xoay tua để duy trì thể lực cho các trụ cột. Sự linh hoạt và khả năng quản lý phòng thay đồ vẫn là điểm mạnh cốt lõi của chiến lược gia người Pháp.
Carlo Ancelotti, trong cả hai nhiệm kỳ của mình (2013-2015 và 2021-nay), lại mang đến một phong cách khác biệt, dù vẫn kế thừa nền tảng thành công trước đó. “Carletto” nổi tiếng với sự trầm tĩnh, khả năng tạo dựng mối quan hệ tốt đẹp với cầu thủ và triết lý “lãnh đạo trầm lặng”. Ở nhiệm kỳ đầu tiên, ông cũng sử dụng sơ đồ 4-3-3 và giành được “La Decima” (chức vô địch C1/Champions League thứ 10). Tuy nhiên, điểm nhấn trong lối chơi của Ancelotti là khả năng chuyển đổi trạng thái cực nhanh và những pha phản công sắc lẹm, tận dụng tốc độ của Bale và Ronaldo.
Đến nhiệm kỳ thứ hai, Ancelotti tiếp tục phát huy sự linh hoạt và khả năng thích ứng. Ông kế thừa bộ khung Zidane để lại nhưng dần tạo dấu ấn riêng. Sơ đồ 4-3-3 vẫn là chủ đạo, nhưng lối chơi trở nên trực diện và giàu tốc độ hơn, đặc biệt với sự bùng nổ của Vinicius Junior bên hành lang cánh trái. Real Madrid dưới thời Ancelotti giai đoạn này không quá đặt nặng việc kiểm soát bóng bằng mọi giá. Thay vào đó, họ sẵn sàng chơi phòng ngự lùi sâu, chờ đợi thời cơ để tung ra những đòn phản công chớp nhoáng dựa trên tốc độ của Vinicius, Rodrygo và khả năng chớp thời cơ của Benzema (trước đây) hay Jude Bellingham (hiện tại). Ancelotti trao nhiều tự do hơn cho các cầu thủ tấn công để họ phát huy khả năng sáng tạo và tạo đột biến.
Carlo Ancelotti và chiến thuật phản công tốc độ của Real Madrid, nổi bật với vai trò của Vinicius Jr bên cánh trái dưới sự chỉ đạo của ông.
Sự thay đổi rõ rệt nhất có lẽ nằm ở tuyến giữa. Dù vẫn trọng dụng kinh nghiệm của Modric và Kroos, Ancelotti đã mạnh dạn trao cơ hội và phát triển những tiền vệ trẻ giàu năng lượng như Federico Valverde, Eduardo Camavinga và Aurelien Tchouameni. Điều này mang lại sự cơ động, sức mạnh tranh chấp và khả năng pressing tốt hơn cho tuyến giữa, đồng thời tạo ra nhiều phương án chiến thuật hơn. Valverde có thể chơi tiền vệ trung tâm, tiền vệ lệch phải hoặc thậm chí tiền đạo cánh. Camavinga và Tchouameni mang đến chất thép và khả năng thu hồi bóng ấn tượng. Sự xuất hiện của Bellingham còn bổ sung thêm khả năng xâm nhập vòng cấm và ghi bàn đáng nể. Real Madrid của Ancelotti hiện tại là một tập thể cân bằng giữa kinh nghiệm và sức trẻ, giữa kỹ thuật và thể chất, giữa kiểm soát và phản công.
Nhìn chung, cả Zidane và Ancelotti đều là những bậc thầy chiến thuật và quản lý nhân sự. Zidane xây dựng một đế chế dựa trên sự ổn định của bộ khung tiền vệ huyền thoại và khả năng bùng nổ của các siêu sao tấn công, đặc biệt là Ronaldo, cùng với sự linh hoạt chiến thuật khi cần thiết. Ancelotti, với sự điềm tĩnh và khả năng thích ứng, đã kế thừa và phát triển đội bóng, tạo ra một Real Madrid tốc độ, trực diện hơn trong tấn công, đặc biệt nguy hiểm trong các pha phản công, đồng thời thành công trong việc chuyển giao thế hệ ở tuyến giữa. Sự thay đổi trong chiến thuật giữa hai thời kỳ HLV này cho thấy khả năng thích ứng tuyệt vời của Real Madrid để duy trì vị thế thống trị của mình trong làng bóng đá thế giới, dù đối mặt với sự thay đổi về nhân sự hay xu hướng chiến thuật hiện đại.
