Zinedine Zidane, huyền thoại bóng đá người Pháp, đã để lại dấu ấn không thể phai mờ tại Real Madrid không chỉ với tư cách cầu thủ mà còn là một huấn luyện viên đại tài. Trong hai nhiệm kỳ dẫn dắt đội bóng Hoàng gia Tây Ban Nha, Zidane không chỉ mang về vô số danh hiệu mà còn thể hiện khả năng điều chỉnh chiến thuật tài tình, giúp Real Madrid thích ứng và thành công trong những bối cảnh khác nhau. Sự Thay đổi Trong Chiến Thuật Của Real Madrid Dưới Thời Zinedine Zidane là một chủ đề thú vị, phản ánh sự trưởng thành và linh hoạt của cả vị chiến lược gia lẫn đội bóng.
Giai đoạn đầu tiên của Zidane tại Bernabeu (tháng 1 năm 2016 – tháng 5 năm 2018) được đánh dấu bằng thành công rực rỡ ở đấu trường châu Âu với ba chức vô địch Champions League liên tiếp. Về mặt chiến thuật, Zidane thường ưa chuộng sơ đồ 4-3-3. Trục xương sống của đội hình này là bộ ba tiền vệ Casemiro – Kroos – Modric, những người mang lại sự cân bằng đáng kinh ngạc giữa phòng ngự và tấn công. Casemiro đóng vai trò mỏ neo, chuyên trách thu hồi bóng và che chắn cho hàng thủ. Toni Kroos là bộ não điều tiết nhịp độ trận đấu bằng những đường chuyền chính xác, còn Luka Modric với kỹ thuật và nhãn quan siêu hạng, là cầu nối giữa tuyến giữa và hàng công.
Trên hàng công, bộ ba Bale – Benzema – Cristiano Ronaldo (BBC) là mũi nhọn chính. Ronaldo, với khả năng săn bàn siêu hạng, thường được bố trí lệch trái nhưng tự do di chuyển vào trung lộ. Benzema đóng vai trò số 9 ảo, lùi sâu liên kết lối chơi và tạo khoảng trống cho đồng đội. Gareth Bale tận dụng tốc độ và sức mạnh ở cánh phải. Một điểm nhấn quan trọng khác trong chiến thuật giai đoạn này là vai trò của các hậu vệ cánh. Marcelo và Dani Carvajal thường xuyên dâng cao, cung cấp những phương án tấn công biên lợi hại, tạo ra sự quá tải ở hai hành lang và tạt bóng vào trong cho các tiền đạo dứt điểm.
Tuy nhiên, Zidane không cứng nhắc với một sơ đồ duy nhất. Ông thể hiện sự linh hoạt đáng nể khi cần thiết, đặc biệt là trong các trận đấu lớn. Khi cần kiểm soát khu trung tuyến tốt hơn hoặc khi Bale chấn thương, Zidane sẵn sàng chuyển sang sơ đồ 4-4-2 kim cương. Trong hệ thống này, Isco thường được sử dụng ở đỉnh kim cương, chơi như một số 10, kết nối hàng tiền vệ và hai tiền đạo (thường là Ronaldo và Benzema). Sự thay đổi này giúp Real Madrid kiểm soát bóng tốt hơn, tăng cường sự sáng tạo ở trung lộ và khắc chế các đối thủ mạnh về tiền vệ. Chính sự linh hoạt này là một trong những yếu tố then chốt giúp Real Madrid thống trị Champions League.
Sau khi Zidane rời đi và trở lại vào tháng 3 năm 2019, bối cảnh đã thay đổi đáng kể. Cristiano Ronaldo đã chuyển đến Juventus, để lại một khoảng trống khổng lồ trên hàng công. Real Madrid đang trong giai đoạn chuyển giao và gặp nhiều khó khăn. Nhiệm vụ của Zidane trong nhiệm kỳ thứ hai không chỉ là giành danh hiệu mà còn là tái thiết đội bóng. Điều này dẫn đến những thay đổi rõ rệt trong cách tiếp cận chiến thuật.
Sự linh hoạt vẫn là một đặc điểm nổi bật, nhưng trọng tâm có phần dịch chuyển. Thay vì một lối chơi tấn công bùng nổ dựa nhiều vào các siêu sao, Zidane xây dựng một Real Madrid thực dụng hơn, chắc chắn hơn trong phòng ngự. Sơ đồ 4-3-3 vẫn được sử dụng thường xuyên, nhưng vai trò của các cầu thủ tấn công đã khác. Không còn Ronaldo, Karim Benzema trở thành đầu tàu thực sự. Tiền đạo người Pháp không chỉ ghi bàn mà còn đóng góp cực kỳ quan trọng vào lối chơi chung, lùi sâu, làm tường, kiến tạo và dẫn dắt hàng công. Zidane đã xây dựng lối chơi xung quanh Benzema, và anh đã đáp lại sự tin tưởng đó một cách xuất sắc.
Bên cạnh Benzema, các cầu thủ chạy cánh như Eden Hazard (dù thường xuyên chấn thương), Vinicius Junior, Rodrygo Goes, Marco Asensio được trao cơ hội, nhưng không ai có thể thay thế hoàn toàn tầm ảnh hưởng của Ronaldo hay Bale thời đỉnh cao. Điều này buộc Zidane phải tìm kiếm các giải pháp khác. Ông thường xuyên xoay tua đội hình, thử nghiệm nhiều hệ thống khác nhau như 4-2-3-1 hay thậm chí là 3-5-2 trong một số trận đấu quan trọng để tăng cường sự chắc chắn ở hàng thủ và tuyến giữa.
Sự chắc chắn của hàng phòng ngự trở thành nền tảng cho thành công, đặc biệt là trong chiến dịch vô địch La Liga 2019-2020. Thủ thành Thibaut Courtois có mùa giải xuất sắc, trong khi cặp trung vệ Sergio Ramos và Raphael Varane vẫn là điểm tựa đáng tin cậy. Ở tuyến giữa, bộ ba Casemiro-Kroos-Modric vẫn đóng vai trò quan trọng, nhưng Federico Valverde nổi lên như một nhân tố năng động, mang đến sức mạnh, tốc độ và sự trực diện, bổ sung hoàn hảo cho các đàn anh.
So với giai đoạn đầu, Real Madrid của Zidane trong nhiệm kỳ hai chơi chậm hơn, kiểm soát bóng nhiều hơn ở khu vực giữa sân và ưu tiên sự an toàn trước khi nghĩ đến việc tấn công dồn dập. Khả năng chuyển đổi trạng thái không còn tốc độ như trước, nhưng sự tổ chức và kỷ luật chiến thuật được đề cao. Zidane tỏ ra thực dụng hơn, sẵn sàng chấp nhận những chiến thắng tối thiểu miễn là đạt được mục tiêu. Ông cũng rất thành công trong việc quản lý phòng thay đồ, duy trì sự đoàn kết và khích lệ tinh thần chiến đấu của các cầu thủ, kể cả những người ít được ra sân.
Real Madrid nâng cúp vô địch La Liga dưới sự dẫn dắt của Zidane, minh chứng cho sự thay đổi chiến thuật thành công
Tóm lại, sự thay đổi trong chiến thuật của Real Madrid dưới thời Zinedine Zidane phản ánh khả năng thích ứng tuyệt vời của vị chiến lược gia người Pháp. Từ một đội bóng tấn công bùng nổ với bộ ba BBC và sự hỗ trợ đắc lực từ hai cánh ở giai đoạn đầu, Real Madrid đã chuyển mình thành một tập thể thực dụng, chắc chắn hơn, lấy hàng thủ làm điểm tựa và xây dựng lối chơi xung quanh Karim Benzema ở giai đoạn hai. Dù phong cách có thay đổi, sự linh hoạt, khả năng đọc trận đấu và quản lý con người của Zidane luôn là yếu tố then chốt mang lại thành công cho đội bóng Hoàng gia Tây Ban Nha. Di sản chiến thuật mà ông để lại là minh chứng cho tài năng và tầm vóc của một trong những huấn luyện viên vĩ đại nhất lịch sử Real Madrid.
